Normale slaap ontwikkeling

Baby’s slapen aanzienlijk meer dan volwassenen. Maar ze slapen doorgaans niet de hele nacht door. De slaap van een pasgeborene is min of meer gelijk verdeeld over de dag en de nacht, met slaapsessies van 2 tot 3 uur. Naarmate het circadiaanse ritme van de baby zich ontwikkeld, verschuift de slaapconcentratie zich geleidelijk aan naar de nachtelijke uren.

Normale slaap ontwikkeling bij volwassenen

Onze slaapcyclus bestaat uit verschillende fases. Zo maken we periodes door waarin onze hersenen actief bezig zijn met het verwerken van informatie. Deze fase staat bekend als de REM-slaap (Rapid Eye Movement) – dit is de fase waarin we dromen. We maken ook diepe slaapfases door. Tijdens de Diepe Slaap rusten lichaam en geest écht uit, en we hebben dit nodig om op te laden.

Eén slaapcyclus neemt ongeveer 90 minuten in beslag. Volwassenen lopen dus elke nacht meerdere keren de slaapcyclus door. We bereiken al vrij snel de diepe slaapfase, welke gevolgd wordt door de REM-slaap. Aan het begin van de nacht bestaat een slaapcyclus voornamelijk uit Diepe Slaap, met een korte REM-slaap. Naarmate de nacht vordert wordt de duur van de Diepe Slaap korter en die van de REM-slaap langer. Dat is waarom we de neiging hebben om in de ochtenduren meer te dromen dan aan het begin van de nacht.

Dit is dus hoe het bij ons gaat. Maar hoe zit het met baby’s?

Slaap ontwikkeling bij baby’s

De normale slaap ontwikkeling van baby’s verloopt heel anders dan bij volwassenen. Om te beginnen hebben ze een hele andere hersenactiviteit dan wij. REM-slaap wordt bij baby’s de Actieve Slaap genoemd. Tijdens de zwangerschap bevinden baby’s zich voornamelijk in de Actieve Slaap. Na de geboorte blijft die slaapfase dominant; meer dan 50% van de tijd die ze slapen, bevinden ze zich in Actieve Slaap. Wanneer baby’s in slaap vallen, komen ze eerst in die actieve fase terecht – dat is de reden dat baby’s zo makkelijk wakker worden tijdens deze periode. Na ongeveer 20 minuten komen ze in de Rustige Slaap terecht. Dit is de fase van de slaapcyclus waarin je je baby doorgaans rustig kunt oppakken of verplaatsen zonder dat hij of zij wakker wordt. Waar onze slaapcyclus ongeveer 90 minuten in beslag neemt, duurt die van een baby een stuk korter; ongeveer 60 minuten. Het feit dat de slaapcyclus van een baby voornamelijk uit Actieve Slaap bestaat, komt doordat hun hersenen zich op een hoog tempo ontwikkelen en er constant nieuwe neurale verbindingen worden aangemaakt.

Naarmate baby’s ouder worden, wordt de tijd die ze in de Actieve Slaap doorbrengen korter en de tijd die ze in de Diepe Slaap doorbrengen langer. Naarmate die actieve slaapfase reduceert, merk je dat ze ook alerter worden – met name gedurende de dag. Het moment waarop baby’s de ‘volwassen’ verhoudingen van Actieve Slaap en Diepe Slaap bereiken, wordt ook wel slaapconsolidatie genoemd.

Niet alle baby’s maken dezelfde slaapontwikkeling door

In de periode voordat slaapconsolidatie wordt bereikt, kunnen er bij baby’s aanzienlijke verschillen optreden dus de gedragsmatige of geobserveerde slaappatronen. Waarom sommige baby’s zonder problemen de hele nacht doorslapen en andere baby’s regelmatig wakker worden, is nog steeds niet helemaal duidelijk.

Onderzoek met infraroodcamera’s heeft aangetoond dat hoewel de slaapperioden geleidelijk aan langer worden, baby’s gedurende hun eerste jaar vaak ’s nachts ontwaken. Tijdens een studie waarbij men de slaappatronen van honderd baby’s op de leeftijd van 5 weken en 3 maanden bestudeerde, bleek dat een kwart van de baby’s ’s nachts wakker werd en uit zichzelf weer in slaap viel – veelal zonder dat hun ouders zich hiervan bewust waren. De onderzoekers concludeerden dat bij de baby’s die ’s nachts doorsliepen, sprake was van zowel langdurige slaapperiodes als episodes van zelfstandig weer in slaap vallen.

Uit een Japans onderzoek bleek dat alleen het observeren van het gedrag van baby’s eigenlijk niet voldoende is om een volledig beeld te krijgen van de normale slaap ontwikkeling. Sommige baby’s die geen gedragsmatige signalen vertoonden dat ze wakker waren bleken, toen er naar hun hersengolfactiviteit werd gekeken, wel degelijk wakker te zijn – ze bewogen alleen niet. Hetzelfde onderzoek suggereerde dat hoewel het voedingspatroon invloed had op de slaapkwaliteit van de baby’s, het geen invloed had op het vermogen van de baby’s om zelfstandig weer in slaap te vallen. Daarnaast bleken de baby’s die moedermelk kregen net zo goed in staat om zelfstandig weer in slaap te vallen als de baby’s die flesvoeding of een combinatie van moedermelk en flesvoeding kregen.

Tot slot

Je zou jezelf kunnen afvragen: hoe weet je nu wat normale slaap ontwikkeling is als niet alle baby’s dezelfde slaap ontwikkeling doormaken? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven, aangezien we ook rekening moeten houden met alle factoren die de slaap van een baby beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan de opvoedingsstijl, de omgeving en socioculturele gebruiken. Hier gaan we in de andere pagina’s op deze website verder op in.